O szczególnego rodzaju konkursach – tych organizowanych za pośrednictwem serwisu społecznościowego Facebook pisaliśmy już wcześniej. W poprzednim artykule wskazywaliśmy m.in. na samo umiejscowienie konkursów w ramach odpowiedniej instytucji prawa cywilnego (tj. przyrzeczenie publiczne). Dziś zajmiemy się różnego rodzaju konkursami, nie tylko tymi organizowanymi na FB oraz tym, o czym należy pamiętać, gdy zdecydujemy się wskazać zasady przeprowadzanej akcji w regulaminie konkursu.
Gra losowa a konkurs
Na wstępie nawiążemy do kwestii poruszonej w poprzednim artykule, a mianowicie konieczności konstruowania mechaniki konkursowej o jasne kryteria rywalizacji między uczestnikami, która nie zostanie przez odpowiednie organy uznana za grę hazardową przeprowadzaną bez odpowiedniego zezwolenia.
Zauważyć należy, iż zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o grach hazardowych, grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Przepis ten zawiera również zamknięty katalog gier losowych, których urządzanie, po spełnieniu określonych w ustawie o grach hazardowych warunków, jest dozwolone. Wątpliwości może budzić określenie „wynik w szczególności zależy od przypadku”, konieczne jest więc określenie na czym polega element losowości, od wystąpienia którego zależy uznanie danej akcji za grę losową.
Z uwagi na fakt, iż odpowiednie przepisy nie dadzą nam „zerojedynkowej” metody pozwalającej na pewną kwalifikację charakteru akcji promocyjnych, konieczne jest posiłkowanie się nie tylko przepisami ustawy o grach hazardowych, ale też dorobkiem doktryny i orzecznictwa.
Element losowości definiuje Słownik Języka Polskiego (PWN 2009, wyd. 3), gdzie wskazano, iż zasadniczym elementem gry losowej jest zależność jej wyniku od przypadku, a nie wyłącznie od umiejętności gracza. Wynik gry jest nieprzewidywalny z punktu widzenia możliwości grającego, choćby był on w stanie w bardzo krótkim czasie przeprowadzić najbardziej skomplikowane analizy matematyczne. W zakresie pojęcia gier losowych oraz „losowości” warto przytoczyć poglądy wyrażone w doktrynie i w orzecznictwie (vide np.: wyrok SN z dnia 07.05.2012 r. sygn. akt V KK 420/11, LEX 1212391), w których dokonano dogłębnej problemu. W przywołanym wyroku Sądu Najwyższego zauważono, że pojęcia „losowości” nie należy utożsamiać tylko z przypadkiem. Gra ma bowiem charakter losowy, gdy dla gracza jej wynik jest nieprzewidywalny.
Warto także wskazać na pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny, zgodnie z którym w świetle przepisów ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych (obecnie: ustawy o grach hazardowych) chodzi o losowość gier rozumianą jako niemożliwość przewidzenia rezultatu gry (wynik gry zależy od przypadku) w normalnych, a nie ekstremalnych warunkach. Analiza tych przepisów prowadzi też do wniosków, że wystarczy stwierdzenie występowania w grze elementu losowości wpływającego bezpośrednio na wynik gry (wygraną pieniężną lub rzeczową), aby kwalifikować tą grę do gier losowych. Wprowadzenie różnych elementów dodatkowych (np.: elementu wiedzy, czy zręczności), mających stworzyć pozory braku losowości, nie pozbawia gry co do zasady, charakteru losowego, jeśli w konsekwencji wynik całej gry zależy od przypadku (wyrok NSA z 15 marca 2002 r., sygn. akt II SA 7/01).
Sankcje karne przeprowadzania akcji promocyjnej, w stosunku do której stwierdzone zostanie, iż jej mechanika wypełniała znamiona gry hazardowej, zostały określone zarówno w samej ustawie o grach hazardowych (kary pieniężne o charakterze administracyjnym), jak i w kodeksie karnym skarbowym. Za urządzanie gry hazardowej bez zezwolenia lub bez dokonania zgłoszenia może zostać nałożona kara w wysokości do 100 % przychodu uzyskanego z urządzanej gry. Natomiast stosownie do art. 107 § 1 kodeksu karnego skarbowego, kto to wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Dodatkowo, w przypadku skazania sprawcy za to przestępstwo, sąd może orzec środek karny zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. Mając na uwadze wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego na 2014 rok, jedna stawka dzienna może zostać orzeczona w wysokości do 56,00 zł do nawet 22 400,00 zł.
W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że gra losowa wymaga spełnienia trzech elementów:
- zależność wyniku od przypadku,
- istnienie regulaminu,
- nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze
(tak np. NSA w wyroku z 17.4.1996 r., II SA 161/95, Wokanda Nr 8/1996, s. 40).
Gra losowa a konkurs
Wybór wygrywających powinien leżeć w gestii komisji. Dzięki temu wyklucza się element losowości.
