Prawo a konkursy na Facebooku

Ten tekst przeczytasz w 8 min

Dziś w cyklu konkursowym wpis: Prawo a konkursy na Facebooku. Aplikant radcowski Milena Chojnacka z K2 Legal Korboński i Partnerzy Kancelaria Radców Prawnych sp.p. podzieliła się z Wami istotnymi informacjami związanymi z przepisami prawa.

Spis treści

Przyrzeczenie publiczne

Abstrahując od wymogów dotyczących organizacji konkursów określonych w regulaminie Facebooka, wskazać należy, że każdy konkurs, niezależnie od tego czy jest organizowany na portalu społecznościowym czy też za pośrednictwem innego medium, od strony prawnej stanowi bądź to tak zwane przyrzeczenie publiczne, co oznacza, że organizator takiego konkursu przez ogłoszenie publiczne przyrzeczenia nagrody za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać, bądź w przypadku bardziej rozbudowanej, skomplikowanej relacji prawnej, stosunek umowny zawierający elementy przyrzeczenia publicznego.
Mając powyższe na uwadze, na organizatorze konkursu ciążą liczne obowiązki i ograniczenia, a do najważniejszych należą brak możliwości dowolnego modyfikowania warunków konkursu po jego ogłoszeniu, czy też brak możliwości odwołania konkursu w trakcie trwania.

Regulamin

Na wstępie należy zauważyć, iż w przypadku gdy mechanizm konkursu jest prosty i nieskomplikowany, wystarczające może się okazać umieszczenie w opisie konkursu na Facebooku (w poście lub aplikacji konkursowej) jasnych i sprecyzowanych zasad dotyczących akcji promocyjnej.
Jeśli natomiast mechanika konkursu jest bardziej złożona, pomocne może się okazać sformułowanie jej w regulaminie akcji. W takim przypadku obowiązkiem organizatora i przyrzekającego nagrodę, jeśli konkurs skierowany jest do konsumentów, jest precyzyjne i przystępne określenie jego reguł, poprzez stworzenie regulaminu i zapoznanie z nim potencjalnych uczestników jeszcze przed przystąpieniem do konkursu (a przynajmniej umożliwienie im zapoznania się z jego treścią).
Organizator winien również zadbać, przez wzgląd na konsekwencje prawne, aby regulamin nie zawierał postanowień niedozwolonych (klauzul abuzywnych), czyli postanowień, które kształtują prawa i obowiązki uczestnika konkursu w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający jego interesy, a które nie zostały uzgodnione z nim indywidualnie – takie klauzule nie wiążą konsumentów. Przykładem klauzul abuzywnych są np. postanowienia wyłączające możliwość dochodzenia od organizatora roszczeń w związku z udziałem w konkursie, dające organizatorowi prawo dokonywania w trakcie trwania akcji dowolnych zmian w regulaminie konkursu lub przyznające uczestnikom zbyt krótki okres na składanie reklamacji związanych w udziałem w konkursie.

Nagrody

Poniżej kilka kwestii prawnych oraz podatkowych, o których organizatorzy konkursów często nie pamiętają, lub których są po prostu nieświadomi.
Wydając nagrodę laureatowi konkursu, po jego stronie powstaje przychód i co do zasady obowiązek zapłaty podatku. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu wygranych w konkursach wydający nagrodę pobiera zryczałtowany podatek w wysokości 10% wygranej lub nagrody, chyba że możliwe będzie skorzystanie ze zwolnienia przedmiotowego (konkurs organizowany w środkach masowego przekazu, konkursy z zakresu nauki, sztuki). Wartość nagrody od której odprowadza się podatek winna zostać ustalona stosownie do wartości rynkowej wydawanej nagrody, stąd wskazanym jest aby organizator dysponował dokumentacją nabycia nagrody lub określił jej rynkową wartość w regulaminie. Organizatorzy, którzy nie chcą obciążać laureatów obowiązkiem zapłaty podatku, ubruttawiają nagrodę o wartość podatku. Ubruttowienie polega na określeniu w regulaminie, iż laureat otrzyma obok nagrody dodatkową kwotę pieniędzy, którą organizator wyda i równocześnie pobierze od laureata na poczet podatku dochodowego, odprowadzając do urzędu skarbowego.
Odnośnie możliwych zwolnień przedmiotowych (brak obowiązku pobrania podatku) z których może skorzystać organizator, należy wskazać iż z racji licznych i częstokroć sprzecznych stanowisk organów podatkowych, zaleca się każdorazowo weryfikację danego działania promocyjnego pod względem obowiązków podatkowych.

Świadczenie usług drogą elektroniczną

Organizator konkursu często jest nieświadomy, że podlega reżimom wielu innych niż kodeks cywilny, czy ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych ustaw, w których zawarte są obowiązki i reguły postępowania, do których musi się on podporządkować, w zakresie przetwarzania danych osobowych, świadczenia usług drogą elektroniczną.
I tak, np. organizator może być zobowiązany do przestrzegania przepisów ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Na wstępie należy zauważyć, że ww. ustawa przez świadczenie usługi drogą elektroniczną rozumie

„wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej”.

W tym kontekście, organizacja konkursu za pośrednictwem internetu (tu: serwisu Facebook) może zostać uznana za świadczenie usługi drogą elektroniczną. W takim przypadku, organizator jako podmiot świadczący takie usługi zobowiązany jest m.in. w sposób wyraźny, jednoznaczny i bezpośrednio dostępny podawać wskazane w ustawie informacje (adresy elektroniczne; imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę lub firmę oraz siedzibę i adres) poprzez system teleinformatyczny, którym się posługuje. Usługodawca jest obowiązany także zapewnić usługobiorcy dostęp do aktualnej informacji o:
1) szczególnych zagrożeniach związanych z korzystaniem z usługi świadczonej drogą elektroniczną
2) funkcji i celu oprogramowania lub danych niebędących składnikiem treści usługi, wprowadzanych przez usługodawcę do systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca.

Na organizatorze konkursu jako usługodawcy ciążą także obowiązki w zakresie poufności i bezpieczeństwa systemu teleinformatycznego, a także obowiązek opracowania regulaminu świadczenia usługi drogą elektroniczną. Wskazać też należy, iż w takim przypadku organizator – usługodawca może przetwarzać dane osobowe uczestników konkursu – usługobiorców usługi elektronicznej, tylko w określonym w ustawie zakresie oraz wyłącznie wskazane tam dane osobowe (nazwisko i imiona, numer PESEL, adres,dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego usługobiorcy, adresy elektroniczne usługobiorcy).
Dodatkowo, z ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną wynika także zakaz przesyłania uczestnikom informacji handlowych bez ich wyraźnej zgody. Informację handlową stanowi

„każda informacja przeznaczoną bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy, z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie, w szczególności bez wynagrodzenia lub innych korzyści od producentów, sprzedawców i świadczących usługi”.

Zgodnie z art. 9 przywołanej ustawy, zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej, a działanie taki stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.

Konkurs na osi czasu

Warto także mieć na uwadze czy podczas przeprowadzania konkursu na FB, czy to za pośrednictwem aplikacji czy też np. na osi czasu organizatora nie przetwarzamy danych osobowych uczestników. Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych, za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Organizator będzie przetwarzał dane uczestników np. zbierając je w celu ustalenia bazy do wysyłki nagród laureatom konkursu. Co do zasady, przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę. Zaznaczyć należy, iż zgoda udzielona przez uczestnika/ laureata musi być wyraźna, a jej wszystkie aspekty muszą być jasne dla danej osoby w momencie jej wyrażania. Należy także pamiętać o konieczności wskazania w takim przypadku w regulaminie kto jest administratorem danych (tj. podmiotem decydującym o celach i środkach przetwarzania danych), celu zbierania danych, prawie dostępu do treści swoich danych oraz ich poprawiania oraz dobrowolności albo obowiązku podania danych, a jeżeli taki obowiązek istnieje, o jego podstawie prawnej.

Losowanie

Na koniec warto wskazać, że przystąpienie do prac nad każdym konkursem należy poprzedzić wnikliwą analizą jego mechaniki. Jeśli bowiem o wyniku akcji promocyjnej, którą chcemy przeprowadzić, choćby pośrednio, decyduje element losowości (przypadku), to akcja może zostać uznana za grę o charakterze losowym, której stosownie do postanowień ustawy o grach hazardowych nie możemy przeprowadzać, jeśli nie zostaną spełnione wszystkie wymogi określone w ww. ustawie. Nie bez znaczenia jest fakt, iż organizacja gry hazardowej bez wymaganego zezwolenia stanowi przestępstwo skarbowe. Dużo bezpieczniejsze jest więc określenie mechaniki konkursu w oparciu o mierzalne kryteria (np. laureatami zostają osoby, które osiągną najlepszy wynik w grze zręcznościowej) lub o subiektywną ocenę jury np. walorów artystycznych zadania konkursowego (np. najładniejszy kolaż, najciekawsza rymowanka).

Oprac. aplikant radcowski Milena Chojnacka
K2 Legal Korboński i Partnerzy Kancelaria Radców Prawnych sp.p.