Dobra osobiste to wartości niematerialne, które podlegają ochronie. Jak można je naruszyć w sieci i jak się przed tym chronić?
Naruszenie dobrego imienia i godności osobistej. Chroni je między innymi art. 47 Konstytucji (a także SN, patrz poniżej). Jak można naruszyć czyjeś dobra i godność? Pisząc negatywny wpis (post, komentarz itd.). Nie ma znaczenia czy piszemy to anonimowo czy pod nazwiskiem. Warto zwrócić uwagę, że istotnym elementem jest skutek (czyli odbiór społeczny) – innymi słowy nie chodzi tylko o to, że ktoś się poczuł obrażony, ale musi to też być odebrane przez innych (np. jako coś negatywnego).
„cześć, dobre imię, dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny jego życia osobistego, zawodowego i społecznego. Naruszenie czci może więc nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym, naruszające dobre imię danej osoby i mogące narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności” (wyrok SN z dnia 29.10.1971r., sygn. akt II CR 455/71).
„Przy ocenie naruszenia czci należy mieć na uwadze nie tylko subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale także obiektywną reakcję społeczeństwa” (wyrok SN z dnia 16 stycznia 1976r. II CR 692/75, OSNC 1976, nr 11, poz. 25)
„Do powstania roszczeń określonych w art. 24 kc nie jest wystarczająca sama bezprawność działania sprawcy. Niezbędny jest także skutek tego działania w postaci naruszenia jednego z dóbr osobistych, o których mowa w art. 23 kc” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2009r., sygn. akt I PK 210/08)
Wśród chronionych dóbr jest nie tylko nazwisko, ale może być również nick internetowy (często stosowany w sieci zamiast imienia i nazwiska). Nie trzeba być osobą rozpoznawalną – wystarczy mieć nick, który jest rozpoznawalny w danym środowisku. Ochronie podlega pseudonim, po którym można zidentyfikować osobę.
Przykładem wykorzystania cudzego nicku w niedozwolony sposób jest wykupienie domeny o takiej nazwie lub oczywiście pisanie niesłusznie negatywnych opinii.
Innym dobrem osobistym chronionym jest prywatność. Prywatność oznacza między innymi: nieujawnianie innych danych osobowych, nieśledzenie użytkownika (bez jego wiedzy i zgody) oraz – o czym często zapominamy – ochronę przed spamem.
Ochrona obejmuje również tajemnicę korespondencji (mail, komunikatory), twórczość (prawa autorskie), wolność osobistą (nikt nie może Cię nękać), wolność sumienia, wolność wyznania.
W sytuacji, kiedy nasze dobra zostają naruszone, możemy sięgnąć po art. 24 k.c., który się odnosi do wachlarza sankcji. Pierwszym elementem jest wezwanie do zaniechania naruszania dobra. Warto zwrócić uwagę, że wystarczy groźba, a nie nawet samo działanie. Oprócz samego zaprzestania pozostaje również możliwość usuwania skutków (wydanie stosownego oświadczenia itd), można również wymagać zadośćuczynienia (kwoty pieniężnej lub przekazanie na wybrany cel). Możesz również żądać odszkodowania, ale musisz wykazać realną szkodę majątkową (faktycznie stracone pieniądze) i powiązania między naruszeniem dobra, a efektem.
Roszczenia zgłaszamy do twórcy treści. Jeśli to niemożliwe – do administratora strony, gdzie treść się znajduje (patrz: notice and takedown). Jeśli nie zareaguje mimo wiarygodnej wiadomości – możemy go pozwać tak, jakby to on był autorem treści.
